کلیاتی در رابطه با الماس

فرمول شیمیایی :
▪ سیستم تبلور : کوبیک
▪ ضریب انکسار : ۲/۴۲
▪ رنگ : زردکمرنگ یا بی‌رنگ دارای تارنگهای سرخ، نارنجی، سبز، آبی و قهوه‌ای
الماس در اصل همان عنصر کربن است و در سیستم مکعبی متبلور می‌شود. دوقلویی در آن بسیار دیده می‌شود. انواع جواهری آن روشن بی‌رنگ و کمی‌ آبی رنگ است و گاهی قهوه‌ای یا زرد تا سیاه رنگ نیز دیده می‌شود. یکی از انواع الماس که به نام بورت است دارای شکل کروی و سطحی ناهموار می‌باشد و علت آن آگرگات شعاعی آن و مخفی بلور بودن آن می‌باشد. و این واژه به الماس‌های فاقد ارزش جواهری و بدرنگ یا لک‌دار (ناقص) به کار برده می‌شود. مشهورترین خصوصیت الماس سختی آن می‌باشد که برابر ۱۰ جدول موس است. سختی الماس با جهت بلور آن متفاوت است. اگر چه کانی در مقابل سایش بسیار مقاوم است اما بلورهای آن ترد و شکننده می‌باشد. این کانی ضریب انکسار بسیار زیادی دارد و این سبب تلالوء زیبای آن در انواع زمینی این کانی می‌گردد. وزن مخصوص انواع زینتی آن ۳/۵ تا ۳/۵۲ و انواع صنعتی ۲/۹ تا ۳/۳ می‌باشد. کمی حالت چرب مانند دارد. (در سطح بریده) دارای نقطه ذوب بسیار بالا است. و در اسیدهای غیرقابل حل است. در هوا و در حرارت ۸۷۰ درجه سانتی‌گراد اکسید می‌‌گردد و می‌سوزد.
از گذشته‌های دور تا امروز جزء گرانبهاترین سنگهای تزئینی بوده است و از اهمیت جواهر سازی زیادی برخوردار است و به علت مصارف زیاد امروزه به صورت مصنوعی ساخته می‌شود.
تهیه الماس مصنوعی :
الماس با شبکه اتمی فشرده و چگالی بالا پلی مورف فشار پائین نسبت به گرافیت ناپایدار است و ممکن است در فشارهای پائین به گرافیت تبدیل شود. و علت اینکه الماس و گرافیت هر دو در دما و فشار محیطی در کنار هم پایدار هستند، به دلیل این است که واکنش تبدیل پلی‌موف کربن به یکدیگر بسیار کند صورت می‌گیرد.
خواص تشخیص :
الماس را توسط سختی زیاد "جلای الماسی" رخ مشخص و همچنین عدم انحلال در اسید و باز می‌شناسند. تشخیص الماس مصنوعی از طبیعی آسان نیست.
کاربرد:
الماس در نقاط متعددی یافت می‌شود این کانی به علت سختی زیاد و چگالی نسبتاً بالای آن معمولاً در نهشته‌های آواری یافت می‌شود. در بین سنگهای پریدوتیتی که کیمبرلیت گفته می‌شود یافت می‌شود.در صنعت قطعات الماس برای بریدن شیشه بکار می‌رود. پودر دانه ریز الماس برای تراش و صیقلی الماس‌های بزرگ و جواهرسازی بکار می‌رود. برای بریدن سنگها و قطعات سخت از تیغه‌هایی که از الماس است استفاده می‌شود. در روی مته حفاری از آن استفاده می‌‌شود.
الماس به صورت جواهرات و سنگهای قیمتی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. الماس مهمترین سنگ قیمتی است و ارزش آن به سختی و به تراش آن (برلیان) که به ضریب شکست آن وبه انعکاس نور از سطوح آن بستگی دارد. بطور کلی با ارزش‌ترین نمونه‌ها آنهایی است که فاقد ترک یا شکستگی است و بی‌رنگ و یا سفید متمایل به آبی هستند. رنگ زردی که الماس از خود نشان می‌دهد از ارزش آن می‌‌‌کاهد. الماسهایی که دارای سایه‌های پررنگی از سبز و آبی و زرد و قرمز به عنوان الماسهایی زیبا و پرارزش شناخته می‌شود.
نام الماس، Diamond، از‌ریشه کلمه یونانی adamas بهمعنی غیر قابل شکستن است. سختی الماس، با کانیهای دیگر قابل قیاسنیست و تقریبا ۱۴۰ برابر کروندوم است که از نظرسختی درجه بعد از الماس قرار دارد. جنس آن از کربن با خلوص ۹۸/۹۹ تا ۹۵/۹۹ درصداست.
گوهرها از نظر ارزش اقتصادی به دو دسته قیمتی ونیمه قیمتی تقسیم می‌شوند، الماس،‌یاقوت، زمرد وسفایر آبی، گوهر‌های قیمتی به حسابمی‌آیند و بقیه کانیها و مواد ارگانیک و گوهرهای مصنوعی به گروه نیمه قیمتی‌ها تعلقدارند.
البته وجود پدیده‌ها در گوهرهای نیمه‌قیمتی ممکناست باعث افزایش غیرعادی قیمت گوهر شود.
در شماره‌های قبل راجع به خصوصیت‌هایبرخی از کانی‌های قیمتی مطالبی را عنوان کردیم و به الماس نیز به عنوان نگین اینسنگ‌های گرانبها از نظر تاریخچه، خصوصیات متافیزیکی و شرایط نگهداری آن پرداختیم. اینک در این شماره مجددا الماس را از منظری دیگر مورد بررسی قرار می‌دهیم و بانگاهی به معادن موجود الماس در دنیا، به بررسی درجه‌بندی الماس و مباحث تخصصی ازدیدگاه گوهرشناسی آن می‌پردازیم.
نام الماس، Diamond، از‌ریشه کلمه یونانی adamas به معنی غیر قابل شکستن است. سختی الماس، با کانیهای دیگر قابل قیاس نیست وتقریبا ۱۴۰ برابر کروندوم است که از نظر سختی درجه بعد از الماس قرار دارد. جنس آناز کربن با خلوص ۹۸/۹۹ تا ۹۵/۹۹ درصد است.
خلوص الماس صنعتی کمتر از ۹۰ درصداست. وزن مخصوص آن ۵۳/۳ تا ۵۰/۳ است. در اثر ضربه در جهت کریستالی مناسب، به دوقطعه با سطوح کاملا صاف تقسیم می‌شود. بنابراین هنگام تراش یا ساخت جواهر باید بهاین نکته توجه داشت. سیستم کریستالی الماس، مکعبی است و کیفیت‌های بسیار خوب الماس،عمدتا فرم هشت وجهی دارند. الماس ممکن است کاملا شفاف باشد یا آنقدر کدر که هیچنوری از آن عبور نکند. ضریب شکست الماس ۴۱۹/۲ – ۴۱۷/۲ است که جزء بالاترین ضریبشکستهاست. مقاومت بسیار بالا در برابر مواد شیمیایی دارد. در اثر تابش اشعه ماوراءبنفش در محیط تاریک، عموما فلورسنسی آبی، گاهی زرد و بندرت سبز نشان می‌دهد.
وجود مقدار بسیار جزئی نیتروژن و یا بور در الماس، باعث ایجاد رنگ‌های مختلفمی‌شود. الماس اغلب بی‌رنگ و زرد یا قهوه‌ای بسیار کمرنگ است ولی به رنگ‌های صورتی،سبز، قرمز، آبی، زرد و قهوه‌ای پررنگ نیز وجود دارد. الماس، هادی بسیار خوب حرارتاست ونوع آبی‌رنگ آن قابلیت هدایت الکتریکی بالا دارد.
تاریخچه الماس
بنابر روایت تاریخ،‌قدیمی‌ترین معدن‌های الماس در هند کشف شده‌اند و قدمت آنهابه چهار‌هزارسال پیش از میلاد مسیح می‌رسد. این معدن‌ها از نوع رودخانه‌ای بودند والماسهایی با کیفیت مرغوب داشتند. از آن زمان الماس را مظهر قدرت و جاودانگیمی‌دانستند و ارزش خاصی برای آن قائل بودند، به همین خاطر سرگذشت بسیاری ازالماسهای قدیمی و منحصر به فرد کشف شده،‌پر از جنگ و خیانت و خونریزی است. تعدادزیادی از الماسهای معروف دنیا از معدن‌های هند کشف شده‌اند. امروزه استخراج الماسدر هند بسیار کاهش یافته و این کشور توجه خود را به ساخت جواهر معطوف کرده و یکی ازمراکز صاحب نام دنیاست.
بعد از هند، جویندگان طلا در برزیل، هنگام شستنسنگریزه‌های رودخانه برای یافتن طلا، الماس کشف کردند. معادن برزیل هم رودخانه‌ایبود. سالها بعد معدن رودخانه‌ای دیگری نیز در برزیل کشف شد که الماس‌های آن سیاه وبا کیفیت پائین بودند و بیشتر در صنعت به عنوان ساینده استفاده می‌شوند. همزمانبا کم‌شدن الماس معادن برزیل، ذخایر بسیار غنی الماس در افریقای جنوبی کشف شد. اینمعادن نیز از نوع رودخانه‌ای بودند. قابل ذکر است که بزرگترین الماس تاریخ به وزن۳۱۰۵قیراط و به نام کولینان از این معادن کشف شده است. در کشورهای افریقایی مانندنامیبیا، آنگولا، کنگو و زئیر نیز معدن‌های ثانویه ( رودخانه‌ای یا دریا) کشف شد کهغنی از الماسهایی با کیفیت بسیار خوب بودند. معدن کیمبرلی در افریقای جنوبی نخستینمعدن کشف شده از نوع " اولیه " است که گودال حفر شده معدن به قطر ۴۶۰ متر و عمق۱۰۷۰متر بزرگترین گودالی است که بدون استفاده از تجهیزات، توسط انسان، حفر شدهاست.
انواع معادن الماس
الماس در اعماق زمین‌شکل گرفته و به وسیله سنگ‌هایآتشفشانی به نام کیمبرلایت و لمپورایت به سطح می‌رسد، البته در بسیاری از اینسنگ‌های آتشفشانی الماس وجود ندارد یا بهره‌برداری از آنها مقرون به صرفه و اقتصادینیست. اگر الماس درون این سنگها و در محل اولیه به سطح رسیدن یافت شود به این نوعمعادنprimary یا اولیه می‌گویند، گاهی اوقات فشارهای محیطی و هوازدگی باعثشکسته‌شدن سطح کیمبرلایت و لمپورایت می‌شوند، سپس الماسهای موجود به وسیله جریان آبشسته و وارد جریان رودخانه می‌شوند و در محل‌های خاصی از کناره رودخانه‌ها انباشتهمی‌شوند یا با جریان آب به دریا می‌رسند. به این نوع معادن " ثانویه" می‌گویند. کیفیت ۹۵ درصد الماسهای این معدن‌ها مرغوب است . در حالیکه کیفیت کمتر از ۵۰ درصدالماس‌های استحصال شده از معدن‌های " اولیه " مرغوب است.
درجه ‌بندی الماس
الماس تنها گوهری است که فاکتورهای مؤثردر درجه‌بندی آن را به طور مجزا و باتوجه به جزئیات آن فاکتور، ارزش‌گذاری می‌کنند و تغییر جزئی در هر کدام از اینفاکتورها می‌تواند تأثیر عمده‌ای برارزش الماس داشته باشد. برای درجه‌بندی الماستراش خورده چهارفاکتور رنگ (color)، پاکی(clarity)، تراش(cut) و وزن ( carat weight )‌بررسی می‌شوند که اصطلاحا به این مجموعه "۴c&#۰۳۹;s " می‌گویند.
رنگالماس با استفاده از حروف‌ الفبای انگلیسی از Dتا Z درجه‌بندی می‌شود. درجه D تا F برای الماس‌های کاملا‌ آبی‌رنگ، ازGتا J برای آنهایی که نزدیک بی‌رنگ هستند، ازK تا M برای الماسهایی که ته‌رنگ زرد دارند و از N تا Z برای زرد خیلی روشن و زرد روشندر نظر گرفته شده است. رنگ هرالماس با الماسهایی که درجه‌ رنگ‌آنها از قبل مشخص شدهاست، ‌مقایسه و تعیین می‌شود. البته فقط الماسهای بی‌رنگ یا زرد و قهوه‌ای کم‌رنگبا این روش درجه‌بندی می شوند. ارزش‌گذاری رنگ‌های آبی، سبز، صورتی، قرمز، قهوه‌ایپررنگ و زرد پررنگ با توجه به غلظت رنگ آنها انجام می‌شود.
درجه‌بندی پاکی باتوجه به میزان ناخالصیهای داخلی و مشکلات سطحی صورت می‌گیرد. برای درجه‌بندی پاکیاز میکروسکوپ یا ذره‌بین، با بزرگنمایی ۱۰ برابر استفاده می‌شود با توجه بهتعداد،‌اندازه، محل تضاد رنگ و نوع ناخالصی‌ها،‌ درجات مختلف پاکی تعریف می‌شوند. بهترین کیفیت پاکی الماس، بدون ناخالصی (Flawless) و پائین‌ترین درجه الماس‌هایی باناخالصی‌ زیاد (Imperfect)هستند که از میزان شفافیت و دوام آنها کاسته شده است وناخالصی‌ها با چشم غیر مسلح دیده می‌شوند.
برای درجه‌بندی تراش گوهر تراشخورده، نسبت ابعاد فیزیکی و زوایای مختلف آن بررسی می‌شود. دقت در رعایت نسبت‌ها وزوایای در نظر گرفته شده برای تراش استاندارد باعث درخشش و زیبایی الماس می‌شود چوننسبت‌ها و زوایا طوری طراحی شده‌اند که مانند منشور نور را تجزیه کرده و مانند آینهمنعکس کنند. در نتیجه دقت در تراش بر قیمت گوهر تأثیر مثبت دارد.
آخرین فاکتورمؤثر بر ارزش الماس وزن آن است. کریستالهای الماس با وزن بالا، کمیاب هستند درنتیجه با بالا رفتن وزن ، قیمت آن نیز افزایش می‌یابد. رابطه ‌وزن و قیمت خطی نیستیعنی اگر همه فاکتورهای دیگر ثابت باشند و فقط وزن دو برابر شوند، ممکن است قیمتچند برابر افزایش یابد.
توجه : جدولهایی برای تعیینقیمت الماس طراحی شده است که به عنوان قیمت جهانی استاندارد، دراختیار فروشندگانقرار می‌گیرد و هر فروشنده با توجه به بازاری که در آن، کار می‌کند و با در نظرگرفتن قیمت‌های استاندارد شده، الماسهای خود را معامله می‌کند.متأسفانه به دلیلقیمت گران الماس مواد مصنوعی و طبیعی زیادی،‌صرفا به خاطر تشابه ظاهری به عنوانالماس عرضه می‌شوند. این مواد عبارتند از :‌استرانتیوم تیتانیت، روتایل مصنوعی،کیربیک زیرکنیا، Y.A.G،G.G.G اسپینل، کروندم مصنوعی و الماس مصنوعی ... که می‌توانبه کمک خصوصیات نوری و فیزیکی ناخالصی‌های متفاوت،‌الماس را از آنها تفکیک کرد.
الماس را می‌توان در آزمایشگاه نیز تولید کرده برای تولیدالماس بطور مصنوعی،کربن را در معرض فشار و حرارت خیلی بالا قرار می‌دهند و در واقع شرایطی مشابه محیططبیعی رشد کریستال ایجاد می‌کنند. کیفیت پاکی و رنگ الماس نیز با استفاده از روشهایمختلف بهسازی قابل ارتقاء است. استفاده از مواد پرکننده برای پرکردن ترکها واستفاده از لیزر برای از بین بردن بعضی از ناپاکیها به بهتر شدن درجه پاکی کمکمی‌کند به کمک مواد رادیواکتیو با روشهای مختلف الماس را بی‌رنگ می‌کنند یاالماسهایی با رنگ‌های فانتزی تولید می‌کنند. گوهرهای بهسازی شده و مصنوعی از راههایمختلف قابل شناسایی هستند که پرداختن به آنها از حوصله این بحث خارج است. تعدادی ازبزرگترین الماسهای کشف شده از معادن دنیا عبارتند از : کولینان (۳۱۰۶ قیراط)، ستارهسییرالئون(۹/۹۶۸ قیراط)،‌بی‌همتا ( ۸۹۰ قیراط)، مغول بزرگ (۵/۷۸۷ قیراط )
بعضیاز الماسهای معروف تراشیده شده ‌دنیا عبارتند از کولینان I یا ستاره آفریقا به وزن۲۰/۵۳۰قیراط که با ۱۰۴ الماس دیگر از الماس ۳۱۰۶ قیراطی کولینان تراشیده شده است. الماس درسدن به وزن ۴۱ قیراط و رنگ سبز بسیار زیبا، الماس هوپ به وزن ۵۲/۴۵ قیراط وآبی پررنگ،‌الماس تیفانی به وزن ۵۱/۱۲۸ قیراط و رنگ زرد پررنگ و الماس فلوریفتین بهوزن ۲۷/۱۳۷ قیراط ورنگ زرد.
الماس چگونه تشکیل می‌شود؟
الماس‌ها از کربن تشکیل می‌شوند- کربن کاملا سازمان‌یافته.
بر اساس تحقیق جدیدی که در نشریه Nature منتشر شده است، دانشمندان حدس می‌زنندالماس‌ها درون کره زمین از یک تا سه میلیارد سال قبل تولید شده‌امند؛ آنها فکرمی‌کنندکه دستورالعمل ساخته‌شدن الماس این‌گونه است
http://www.jtd.ir
http://www.tehrandisplay.com

قواعد خرید و فروش طلا

دقت کنید! اگر شما به واحدی طلا فروشی مراجعه و جنسی را خریداری کنید، اگر فردای همان روز برای فروش مراجعه کنید، اجرت پرداخت و سودی که طلا فروش برده است از جنس طلا کسر شده و جنس طلای شما، به قیمت طلای کهنه از شما خریداری خواهد شد. تعجب نکنید! این کار قانونی است. البته به گفته کوروش گوهربین این مورد که فرد بعد از یک یا چند روز برای فروش جنس طلای خریداری شده خود مراجعه کند، خیلی به‌ندرت پیش می‌آید و موردی استثناست.

اما در این صورت طلافروش درصدی جزئی بابت آب کردن طلا از فرد می‌گیرد و این کار قانونی است. البته طلا فروش حق ندارد طلای نویی را که به قیمت طلای کهنه می‌خرد، دوباره به فرد دیگر بفروشد و این عمل خلاف قانون است.

کوروش گوهربین در این زمینه می‌گوید: در صورت مشاهده این قضیه با واحدهای طلافروشی خاطی برخورد خواهد شد. البته در عمل زیر نظر گرفتن همه طلافروشی‌ها در تمام طول روز و نظارت بر عملکرد تمام ساعات روزانه آنها کاری محال است. یک طلافروش در پاسخ به این سؤال که خریداران در این مورد خاص بیان شده، چگونه باید تشخیص دهند که طلا نو است یا کهنه؟ می‌گوید: هیچ ملاکی برای تشخیص طلای نو از طلایی که پس از چند روز به قیمت طلای کهنه خریداری شده (اما هنوز نو است) وجود ندارد. طلافروش دیگری در این زمینه می‌گوید: اتحادیه نمی‌تواند بر عملکرد تمامی طلافروشی‌ها نظارت روزانه داشته باشد، تنها عاملی که ممکن است باعث شود طلافروش طلای نویی را که اجرت و سود آن را کم کرده و دوباره آن را خریده، به فرد دیگری به عنوان طلای نو نفروشد، وجدان خود طلافروش است. در غیر این صورت خریدار اصلاً نمی‌تواند این امر را تشخیص دهد.

مواظب فاکتور خرید خود باشید!

اگر فاکتور خرید جنس طلا را گم کنید، دچار دردسر خواهید شد. یعنی اگر برای فروش طلای خود مراجعه کنید چون امکان اثبات این‌که مالک جنس طلا هستید وجود ندارد، طلا از شما خریداری نخواهد شد مگر این‌که مشتری ثابت یک طلافروشی خاص باشید و طلافروش شما را بشناسد.

در غیر این صورت اکثر طلافروشان حاضر به خرید جنس طلای شما نخواهند بود. رئیس اتحادیه طلا و جواهر در این زمینه نظر جالبی دارد. به نظر کوروش گوهربین این مشکل نیز قابل حل است. او می‌گوید: خریدار در صورت گم کردن فاکتور خود باید به همان واحدی که طلا را از آن خریداری کرده مراجعه و تاریخ دقیق خریداری خود را به آن واحد اطلاع دهد، در این صورت واحد فروشنده در لیست فروش تاریخ یاد شده مراجعه و پس از تأیید خرید، برای خریدار المثنی فاکتور را صادر می‌کند و اگر فرد تاریخ دقیق را نداند، راه‌حلی وجود ندارد.

 البته طلافروشان با شنیدن کلمه المثنی برای فاکتور تعجب کردند. اکثر آنها گفتند ما لیست خرید خود را مدت زمانی طولانی نگهداری نمی‌کنیم؛ بنابراین نمی‌توانیم بر اساس لیست فروش خود، خرید فرد را تأیید کنیم. طلا فروشی در این زمینه گفت: ما نمی‌توانیم به افراد اعتماد کنیم چرا که در حال حاضر حتی سارقان در حین سرقت جنس طلا از منازل، اول به دنبال فاکتور آن هستند. وقتی سارقان با جنس و فاکتور مراجعه می‌کنند، ما چه‌طور می‌توانیم به افرادی که فاکتور ندارند اعتماد کنیم که جنس طلا متعلق به خود آنهاست. طلافروش دیگری در این زمینه می‌گوید: اگر فردی که بدون فاکتور مراجعه کند، چهره آشنایی داشته باشد، ممکن است جنس طلایش را بخرم! ولی معمولاً این کار را انجام نمی‌دهم، چون به دردسرش نمی‌ارزد.

 متأسفانه در کشور ما فرهنگ نگهداری فاکتور خرید طلا وجود ندارد. اگر به کسی بگوییم جنس طلایت را با فاکتور خرید از شما خریداریم، چه بسا با عصبانیت به ما بگوید من مالک این طلا هستم! منظور شما چیست؟! در صورتی که ما هم چاره‌ای نداریم، جنس طلا باید فاکتور داشته باشد. چون این تنها راهی است که ما می‌توانیم متوجه شویم طلا متعلق به فرد است و سرقتی نیست!

مالخری طلا، قابل پیگیری و نظارت است؟

اگر فردی کلاهبردار و سارق برای فروش طلای سرقتی به طلافروشی مراجعه کند و طلافروش هم از او فاکتور نخواهد و طلایش را بخرد، طلافروش مواخذه خواهد شد. این جمله را کوروش گوهربین بیان کرد و افزود: نظارت بر این امر نیز بر عهده اتحادیه طلا و جواهر و آگاهی است؛ به این صورت که اگر کسی شاکی خصوصی داشته باشد که محصول طلایش مورد سرقت قرار گرفته است، آگاهی به ما اطلاع می‌دهد و ما نیز به‌صورت اطلاعیه در سازمان نصب می‌کنیم و این امر را مورد پیگیری قرار می‌دهیم.

البته بازرسان ما نیز هر ۲ ماه یک‌بار به طلافروشی‌هایی که زیرنظر اتحادیه هستند مراجعه و بر کار آنها نظارت دارند. علاوه بر آن اگر کسی بگوید که واحد طلافروشی خاص محصولات طلا را بدون فاکتور خریداری می‌کند، اتحادیه این امر را پیگیری کرده و شخص خاطی باید پاسخگو باشد. یک طلافروش در این زمینه می‌گوید: اتحادیه نمی‌تواند بر تمام عملکرد خرید و فروش طلافروشان نظارت داشته باشد، مهمترین عامل و مانع مالخری توسط طلافروشان وجدان کاری خود آنهاست.

کشف مالخری طلافروشان نیز خیلی اتفاقی و بر اساس حدس و گمان است. به این صورت که وقتی آگاهی هر چند وقت یک‌بار، سارقی را دستگیر می‌کند در موقع اعتراف‌گیری از او می‌خواهد طلافروشی‌هایی را که اجناس را به آنها فروخته است، نشان دهد.

نکته جالب اینجاست که اگر سارق هر طلافروشی‌ای را نشان دهد، طلافروش متهم است و اصلاً نمی‌تواند اثبات کند که جنس طلا را نخریده است! و برای طلافروش پرونده‌ای تشکیل می‌شود. به هر حال امکان نظارت دقیق بر تمام ساعات کاری طلافروشان وجود ندارد و کشف مالخری طلا نیز بر اساس احتمال و بسیار اتفاقی است
http://www.jtd.ir
http://www.tehrandisplay.com

چگونگی تشخیص الماس مصنوعی (Synthetic Diamond)

این نوع الماس برای نخستین بار توسط گروهی از دانشمندان سوئدی در سال 1953ساخته شده است. جنرال الکتریک در سال 1954 برای اولین مرتبه با استفاده از گرافیت در فشار 50 تا 60 کیلو بار و دمای 1500 درجه سانتیگراد توانست الماس مصنوعی بسازد. در روش جدید که توسط ژاپنیها ابداع گردیده ، بخار کربن بر روی یک صفحه سرد جمع می‌شود، ابتدا CH4 و H2 در میکروویو در دمای بیش از 2000 درجه سانتیگراد حرارت داده می‌شود و بخار کربن بر روی یک صفحه سرد متمرکز می‌شود.
- تشخیص الماسهای مصنوعی (Synthetic Diamond)
آزمایشگاه آنتورپ و چند تایى دیگر در سراسر جهان براى تشخیص الماسهاى مصنوعى بطور عمده از دو نوع دستگاه استفاده مى‌کنند. در دستگاه نوع اول با تابش نور به الماس مشخصات طیفى نور جذب یا ساطع شده تجزیه و تحلیل مى‌شود. اگر نشانه‌هایى از الماس مصنوعى مشاهده شد، آزمایشگاه دستگاه دوم را بکار مى‌گیرد که این دستگاه براى آشکار ساختن ساختار درونى کریستال از نور فرابنفش استفاده مى‌کند. این دستگاهها نقصهاى موجود در الماس را حتى در مقیاس میکروسکوپى یا اتمى نیز بررسى مى‌کنند.
 در واقع الماسها نیز درست مثل درختان داراى حلقه‌هاى رشدى در اطراف هسته درونى هستند. الماسهایى که در آزمایشگاه تولید یا براى تغییر رنگ دستکارى شده باشند، ساختار رشد متفاوتى از خود نشان مى‌دهند. بنابراین با اینکه آزمایشگاهها با استفاده از این دستگاهها قادر به تشخیص الماسهاى مصنوعى از طبیعى هستند اما نگرانى عمده در صنعت الماس جایى است که افراد بدون این دستگاهها توانایى تشخیص سنگهاى مصنوعى را نخواهند داشت.
 تولید الماس مصنوعی:
- فرایند فشار بالا-دما بالا (HPHT)
- فرایند رسوب گیری بخارشیمیایی (CVD)
فرایند فشاربالا HPHTاساسا تقلیدی است از فرایند طبیعی شکل گیری درواقع  CVDبجای واردکردن فشاربه کربن برای تولید الماس با آزادگذاشتن اتمهای کربن به آنها اجازه می دهد با ملحق شدن به یکدیگر به شکل الماس درآیند.
الماس بطور طبیعى تحت فشارهاى زیاد اعماق زمین و در زمانى طولانى شکل مى‌گیرد. اما در آزمایشگاه مى‌توان به کمک دو فرآیند مجزا در زمانى بسیار کوتاهتر الماس تولید کرد. فرآیند فشار بالا _ دما بالا (HP HT) اساساً تقلیدى است از فرآیند طبیعى شکل گیرى الماس در حالى که فرآیند رسوب گیرى بخار شیمیایى (CVD) دقیقاً خلاف آن عمل مى‌کند. در واقع CVD بجاى وارد کردن فشار به کربن براى تولید الماس با آزاد گذاشتن اتمهاى کربن به آنها اجازه مى‌دهد با ملحق شدن به یکدیگر به شکل الماس در آیند.
این دو تکنیک براى اولین بار در دهه 1950 کشف شدند. به گفته باتلر که هفده سال روى تولید الماس با استفاده از تکنیک CVD کار کرده است «از آنجا که پیشگامان تولید الماس بدون فشار بالا در دهه 1950 با تمسخر سایرین از میدان به در شدند. تکنولوژى CVD هنوز دوران کودکى‌اش را سپرى مى‌کند.»
هر دو فرآیند قادرند با سرعتى خیره کننده الماسهایى با کیفیت جواهر تولید کنند، اما در نهایت این فرآیند CVD است که بخاطر کنترل ساده ناخالصى و اندازه محصول براى تکنولوژیهاى الکترونیکى مناسب‌ترین خواهد بود.
فرآیند CVD با قرار دادن ذره بسیار کوچکى از الماس در خلأ آغاز مى‌شود. سپس گازهاى هیدروژن و متان به محفظه خلأ جریان مى‌یابند. در ادامه پلاسماى تشکیل شده باعث شکافته شدن هیدروژن به هیدروژن اتمى مى‌شود که با متان واکنش مى‌دهد تا رادیکال متیل و اتمهاى هیدروژن بوجود آیند.
 رادیکال متیل نیز به ذره الماس مى‌چسبد تا الماس بزرگ شود. رشد الماس در تکنیک CVD ، فرآیندى خطى است، بنابراین تنها عوامل محدودکننده اندازه محصول در این روش بزرگى ذره ابتدایى و زمان قرار دادن آن در دستگاه است.
به گفته دیوید هلیر (D. Hellier) ، رئیس بخش بازاریابى کمپانى ژمسیس ، «فرآیند HP HT نیز با ذره کوچکى از الماس آغاز مى‌شود. هر ذره الماس در محفظه‌هاى رشدى به اندازه یک ماشین لباسشویى ، تحت دما و فشار بسیار بالا درون محلولى از گرانیت و کاتالیزورى فلزى غوطه‌ور مى‌شود. در ادامه تحت شرایط کاملاً کنترل شده‌اى این الماس کوچک به تقلید از فرآیند طبیعى ، مولکول به مولکول و لایه به لایه شروع به رشد مى‌کند.»
گر چه جنرال الکتریک در تولید الماسها به این روش پیشگام است و الماسهاى ساخته شده با تکنیک HP HT را براى مصارف صنعتى به بازار عرضه مى‌کرد اما تا پیش از آنکه کمپانى ژمسیس با ساده سازى این فرآیند امکان تولید نمونه‌هایى با کیفیت جواهر را فراهم کند، هرگز آن الماسها به عنوان سنگهاى قیمتى به فروش نرسیده بودند.
در واقع الماسهاى زینتى مصنوعى بخش کوچک و در عین حال پر سودى از صنعت الماس را تشکیل مى‌دهند. این الماسهاى رنگى که در مقایسه با همتاهاى بى‌رنگ شان فوق العاده کمیاب و در نتیجه بسیار گرانبها ترند با توجه به نوع ناخالصیها در رنگهاى گوناگون از قرمز و صورتى گرفته تا آبى ، سبز و حتى زرد روشن و نارنجى تولید مى‌شوند. در واقع این الماسها مى‌توانند چنان کیفیت بالایى داشته باشند که حتى ماشینهاى ساخته شده براى تشخیص سنگهاى مصنوعى از طبیعى در تفکیکشان از یکدیگر دچار مشکل شوند، همانطور که امروزه برخى از بزرگترین الماس فروشان در صنعت نیز به زحمت از پس آن بر مى‌آیند.
شباهت فوق العاده نمونه هاى مصنوعى و طبیعى باعث شده است تا تاجران الماس براى تشخیص الماسهاى رنگى مصنوعى از سنگهاى طبیعى دست به دامن آزمایشگاههاى الماس بلژیک و دیگر نقاطى شوند که بطور سنتى عهده دار تجزیه و تحلیل و تأیید الماسها از نظر بزرگى قیراط ، رنگ و شفافیت هستند.
- شما هم الماس بسازید
الماسهای مصنوعی ابر سخت ، یک روزه و تقریبا از هوایی رقیق ساخته می‌شوند. راسل هملی ، سرپرست گروهی در موسسه کارنگی در واشنگتن دی سی که این الماسها را ساخته‌اند، می‌گوید: (بر اساس دانسته‌هایمان ، اینها سخت‌ترین بلورهای الماس هستند که ساخت آنها گزارش شده است) آزمایشها نشان داده است که بلورهای جدید حدود 50 درصد سخت‌تر از مجموعه‌ای از الماسهای طبیعی و مصنوعی هستند. همچنین آنها بزرگترین تک بلورهایی هستند که تاکنون با روش رسوب دهی بخار شیمیایی ، ساخته شده‌اند. اکثر الماسهایی که با این روش ساخته می‌شوند به صورت لایه‌هایی با ضخامت یک میلیمتر می‌باشند.
الماسهایی که گروه کارنگی ساخته‌اند، ضخامتی حدود 4.5 میلیمتر دارد که پس از برش و تراش به صورت سنگهای جواهر با با ضخامت 2.5 میلیمتر در می‌آید. این الماسها طی دو مرحله ساخته می‌شوند. ابتدا بارانی از کربن گازی شکل بر سطح الماس اولیه داده می‌شود تا لایه‌ای از الماس بر آن تشکیل شود.
این باران از پلاسمایی سرچشمه می‌گیرد که از برانگیزش مخلوطی از متان و هیدروژن با ذرات باردار حاصل شده است. سپس این لایه به صورت جواهر برش داده می‌شود و در دمای دو هزار درجه سانتیگراد و فشار 50000 تا 70000 اتمسفر قرار داده می‌شود. این مرحله عامل سختی فوق‌العاده الماسها محسوب می‌شود. این الماسها را می‌توان در ابزارهای برش و سایش بکار برد.
http://www.jtd.ir
http://www.tehrandisplay.com

برلیان و الماس چه تفاوتی با هم دارند؟

با عمومیت یافتن استفاده از جواهرات به عنوان زیورآلات اصطلاحات نادرستی در بین افراد شاغل در این زمینه رایج شد که عموما به دلیل نا آگاهی این افراد بود و این اصطلاحات غلط به عموم مردم هم سرایت کرد.
یکی از این اصطلاحات غلط که اکثرا بین مردم استفاده می شود و استفاده از آن توسط مخاطبین من همیشه برای من به نوعی آزار دهنده بوده است، استفاده از واژه ی “برلیان” برای سنگ قیمتی “الماس” است و قصد دارم در مورد واژه برلیان و الماس توضیحاتی را در ادامه ارائه کنم.
برلیان Brilliant :
برلیان نوعی تراش است که برای سنگ الماس استفاده میشود این نوع تراش فرزند تراشی است به نام تراش سوییسی که برای انواع و اقسام سنگهای مختلف در گذشته استفاده می شده است. در تراش برلیان امروزه سعی بر آن است که هر چه بیشتر از قبل جلوه های بصری سنگ الماس را به نمایش بگذراند و زوایای و نوع برش را به شکلی تنظیم کنند که نور وارده شده به سنگ الماس با صفحات بیشتری از سنگ برخورده کرده و در انتها به چشم ما برخورد کند. برای دست یافتن به این مساله دانشمندان موسسات بزرگ آمریکا و بلژیک همیشه برای بهتر کردن نوع تراش الماس ها تلاش می کنند و سال به سال استاندارهای جدیدی را برای اینکار ارائه می دهند. و در اصل تراشندگان الماس چه کسانی که به روش سنتی مباردت به تراش الماس میکنند و چه کسانی که با دستگاه های پیشرفته بایستی پیرو این استاندار باشند.
الماس Diamond:
در مورد الماس کما بیش اکثر مردم اطلاعات خوبی دارند، من جمله اینکه، بالاترین درجه ی سختی را در بین سنگهای قیمتی و نیمه قیمتی دارد، سنگی بسیار گران قیمت است گاهی اوقات الماسهایی که تاریخچه ی مختص به خود را با خود به همراه دارند پشتوانه ی پول مملکت ها هستند، نوع شفاف و بی رنگ آن معروفترین نوع آن است ولی امروز برای تنوع هم که شده از رنگهای مختلف آن هم استقبال به عمل می آید و غیره ….
پس به دلیل اینکه این نوع تراش یعنی تراش برلیان صرفا برای سنگ الماس روز به روز در حال پیشرفت و بهبود هست عموم افراد این سنگی قیمتی را به اسم برلیان میشناسند در صورتی که در اصل بایستی به خاطر داشته باشیم که نام این سنگ الماس است و تراش آن برلیان، ممکن است یک نوع سنگ با استفاده از نوع دیگری از تراشها، تراش خورده باشد پس نباید برای آن سنگ واژه ی برلیان را بکار ببریم.
http://www.jtd.ir
http://www.tehrandisplay.com

الماس، کوتاه و خواندنی

 سخت ترین الماس یافت شده در دنیا، به نام الماس کولیان از آفریقاى جنوبى به وزن 106/3 قیراط است.
- بیشترین تراش الماس، 58 وجه بوده که 33 تا در تاج (قسمت بالاى دانه الماس) و 25 تا در پایه (قسمت پایین دانه الماس) بوده است.
- الماس سخت ترین ماده موجود در زمین است، ولى به خاطر وجود رگه هایى در آن، در صورت ضربه دیدن، قطعه قطعه مى شود.
- 80 درصد الماس هاى موجود در دنیا براى جواهر سازى مناسب نیستند.
- بیشتر الماس هاى یافت شده در طبیعت، بین 1 تا 3 میلیون سال عمر دارند.
- یک الماس سخت بین 40 تا 70 درصد وزن خود را موقع تراش از دست مى دهد.
- تنها الماس، الماسهاى دیگر را تراش مى دهد.
- الماس ها در اعماق زیاد زمین، 75 مایلى یا بیشتر تشکیل مى شوند
http://www.jtd.ir
http://www.tehrandisplay.com